Η Εργοθεραπεία είναι η επιστήμη που παρέχει εξειδικευμένη θεραπευτική αγωγή, για να βοηθήσει τα παιδιά,τόσο στο επίπεδο της ικανοποίησης των ατομικών τους αναγκών σε όλο το ηλικιακό τους φάσμα, όσο και στο επίπεδο της εκπλήρωσης του κάθε φορά κοινωνικού τους ρόλου στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Η επίτευξη αυτού του στόχου πραγματοποιείται με στοχευμένες παρεμβάσεις, ταυτόχρονα ή μεμονωμένα σε τρία βασικά επίπεδα.
Ι.Κινητικός τομέας: Μέσω των εξειδικευμένων μεθόδων, των τεχνολογικών εξελίξεων αλλά και των ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων το παιδί εκπαιδεύεται και εξασκείται: α)στις λεπτές και αδρές κινήσεις και λαβές (διποδική - τριποδική), και β)στον προγραφισμό και στις λάθος θέσεις γραφής καθώς στον οπτικογραφοκινητικό προσανατολισμό, έτσι ώστε να αποκτήσει τις απαραίτητες δεξιότητες λεπτής κίνησης π.χ. με ψαλίδι, ζωγραφική, κατασκευές κ.τ.λ. που θα το βοηθήσουν να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της σχολικής ηλικίας και της προσωπικής του ανάπτυξης.
II.Τομέας αισθητηριακής ολοκλήρωσης: Η θεωρία της αισθητηριακής ολοκλήρωσης προτείνει ότι η αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι μια νευροβιολογική διαδικασία που οργανώνει τις αισθήσεις από το σώμα μας και από το περιβάλλον και έτσι μας δίνεται η δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε το σώμα μας αποτελεσματικά μέσα στο περιβάλλον. Η αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι η επεξεργασία πληροφορικών, η πραξία και η αντίληψη είναι τα τελικά προïόντα της αισθητηριακής ολοκλήρωσης.
Τα πιο κοινά πρότυπα δυσλειτουργίας της αισθητηριακής ολοκλήρωσης περιλαμβάνουν: διαταραχές οπτικής αντίληψης, οπτικό κινητικές διαταραχές, διαταραχές οπτικής κατασκευής και πραξίας, (οπτικό δυσπραξία), διαταραχές απτικής διάκρισης, διαταραχές αιθουσαίας επεξεργασίας, διαταραχές ιδιοδεκτικής επεξεργασίας και φτωχή αντίληψη σχήματος του σώματος, διαταραχές αμφίπλευρης ολοκλήρωσης και διαδοχικότητας συμπεριλαμβανόμενο και το φτωχό στασικό έλεγχο (σωματοδυσπραξία), δυσπραξία γλωσσικής βάσεως (δυσπραξία στη λεκτική εντολή), αισθητηριακές ευαισθησίες προπαντός απτική αμυντικότητα και βαρυτική ανασφάλεια.
Πρότυπα δυσλειτουργίας αισθητηριακής ολοκλήρωσης και που περιλαμβάνουν την κινητική αδεξιότητα, την καθυστέρηση στην λεπτή και αδρή κινητικότητα, τις διαταραχές ισορροπίας, την φτωχή πραξία πολλές φορές περιλαμβάνονται στη διαγνωστική κατηγορία της Αναπτυξιακής Διαταραχής Συντονισμού. Πρότυπα δυσλειτουργίας αισθητηριακής ολοκλήρωσης που περιλαμβάνουν ασυνήθιστες υπέρ, υπό ή εναλλασσόμενες αντιδράσεις στην αισθητηριακή εισροή μπορούν να συμπεριληφθούν στις διαταραχές όπως την Διαταραχή Ρύθμισης ή Διαταραχές Αισθητηριακής Επεξεργασίας.
ΑΡΧΕΣ
Βασικές αρχές και συνθήκες για την επιτυχή αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι οι εξής:
- Πιστοποιημένος ειδικός εργοθεραπευτής/τρια, Φυσικοθεραπευτής/τρια ή Λογοθεραπευτής/τρια.
- Το σχέδιο παρέμβασης να είναι οικογενειοκεντρικό και βασιζόμενο σε μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση και ερμηνεία που να βασίζεται στα πρότυπα δυσλειτουργίας της αισθητηριακής ολοκλήρωσης.
- Να υπάρχει συνεργασία με τα σημαντικά άτομα στη ζωή του ατόμου.
- Πίστη στις ηθικές και επαγγελματικές αρχές της πρακτικής.
- Ο θεραπευτής να δημιουργεί μια ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης και σεβασμού μέσα από ελεύθερες αλληλεπιδράσεις με το παιδί. Με αυτό εννοείτε ότι οι δραστηριότητες διαπραγματεύονται, δεν είναι προσχεδιασμένες και ο θεραπευτής ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις και ανάγκες του θεραπευόμενου.
ΣΥΝΘΗΚΕΣ
- Ένα ασφαλές περιβάλλον που περιλαμβάνει εξοπλισμό που μπορεί να παρέχει αιθουσαία, ιδιοδεκτικά και απτικά ερεθίσματα και ευκαιρίες για την εξάσκηση της πραξίας.
- Δραστηριότητες εμπλουτισμένες σε αισθητηριακά ερεθίσματα προπαντός αυτά που παρέχουν αιθουσαία, ιδιοδεκτική εισροή και ευκαιρίες για την ολοκλήρωση αυτών των πληροφοριών με άλλα ερεθίσματα όπως οπτικά και ακουστικά.
- Δραστηριότητες που προωθούν τη ρύθμιση του συναισθήματος και την εγρήγορση και παρέχουν τη βάση για την προσοχή σε ευκαιρίες μάθησης.
- Δραστηριότητες που προωθούν τον ιδανικό στασικό έλεγχο στο σώμα, τον στοματοκινητικό, τον οφθαλμοκινητικό τομέα και τον αμφίπλευρο κινητικό έλεγχο και να διατηρεί τον έλεγχο ενώ κρατάει έναντι στη βαρύτητα και διατηρώντας αυτό τον έλεγχο ενώ κινείται μέσα στο χώρο.
IΙΙ.Ψυχοκοινωνικός τομέας: Η Εργοθεραπευτική παρέμβαση στον τομέα αυτό σε συνδυασμό με την παιδαγωγική αντιμετώπιση των δυσκολιών, μπορεί να θεωρηθεί πολύ σημαντική για την ενίσχυση και εξισορρόπηση των όποιων δυσχεριών παρουσιάζονται τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Σε προβλήματα όπως διαταραχή στην ανάπτυξη, μαθησιακές ή προσαρμοστικές δυσκολίες, ΔΕΠ-Υ κ.τ.λ., διάχυτο αναπτυξιακό φάσμα (αυτισμός), δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε το παιδί να αναπτύξει και να αυτοματοποιήσει τις απαραίτητες έννοιες και τις κοινωνικές του δεξιότητες σε κάθε δραστηριότητα της καθημερινής μας ζωής. Η μεθοδολογική εξάσκηση μέσω υποστηρικτικών (PECS. TEACH, MACATON, PORTAGE κ.α.) καθώς και ψυχαγωγικών ασκήσεων, ή μέσω της εφαρμογής τεχνολογιών (computer κ.τ.λ.), δίνει τη δυνατότητα στο παιδί:
α) να αξιοποιήσει και να αναπτύξει τις δυνατότητές του στην παρατηρητικότητα, στη μνήμη, στη δυνατότητα δημιουργίας και σύνθεσης και στην εμπέδωση εννοιών μαθησιακού και κοινωνικοπολιτισμικού χαρακτήρα.
β) να οργανώσει καλύτερα και να στοιχειοθετήσει την προσωπικότητά του, το χώρο του, το κοινωνικό του γίγνεσθαι σε σχέση με το περιβάλλον, την οικογένεια, τους φίλους, το σχολείο, τόσο πρακτικά όσο και συμπεριφοριστικά.
γ) να οριοθετηθεί μέσα σε κοινωνικά αποδεκτά πλαίσια, να αυξήσει τη δυνατότητα συγκέντρωσης, προσοχής και έκφρασης, να χαλιναγωγήσει την πιθανή υπερκινητικότητά του.
Παράμετροι που μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα, είτε σαν πρωτογενής είτε σαν δευτερογενής παράγοντες, την δυσκολία ένταξης στο κοινωνικό σύνολο, την χαμηλή αυτοεκτίμηση και τελικά τη δυνατότητα ισοτιμίας σε μια ανταγωνιστική καθημερινότητα.